تولید علم برتر کشور در سال ۱۳۹۶ با رشد ۳۲ درصدی مواجه شد و ایران به دلیل رشد تعاملات علمی دنیا توانسته است رتبه نخست را کسب کند.

خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری: مقایسه سهم ایران از مقالات یک درصد برتر در دو سال اخیر (۹۵ و ۹۶) نشان می دهد که کشور از یک رشد ۳۲ درصد برخوردار بوده است.

در سال ۱۳۹۶ تعداد مقالات یک درصد برتر کشور به ۴۳۹ مورد رسیده است و این در حالی است که در سال ۱۳۹۵ تعداد این مقالات ۳۲۹ مورد بود. در واقع سهم ایران از مقالات یک درصد برتر دنیا در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۵ به ترتیب ۲.۷ درصد و ۲.۱ درصد بوده است.

در حال حاضر در ادبیات علمی کشور، تولید علم برتر به مقالات یک درصد برتر اطلاق می شود. این مقالات ۱۸ درصد از استنادهای دنیا را دریافت می کنند و به عنوان موثرترین مقالات بین المللی توسط آی.اس.آی معرفی می شوند، بنابراین این دسته از مقالات مبتنی بر سال نشر و همچنین رشته موضوعی که در آنها قرار دارند در دسته مقالات یک درصد برتر پراستناد قرار می گیرند.

مقالات یک درصد برتر هر دو ماه یکبار روزآمد شده و متناسب با آخرین تغییرات مقالات جدید اضافه و مقالاتی که حدآستانه استنادی لازم را کسب نکرده باشند حذف می شوند.

آمار و ارقام این مقالات نشان می دهد که کیفیت یا اثرگذاری علم ایران در حال افزایش است. این آمار از سال ۱۳۹۵ سرعت گرفته و در سال ۱۳۹۶ نیز شتابان در حال افزایش است.

در سال ۱۳۹۴ سهم ایران از کل کمیت علم دنیا و تولید علم برتر دنیا هر دو ۱.۴ درصد بود. در سال ۱۳۹۵ سهم ایران از کمیت علم دنیا به ۱.۶ درصد اما سهم ایران از تولید علم برتر دنیا افزایش یافت و به ۲.۱ درصد رسید.

در سال ۱۳۹۶ فاصله بین سهم ایران از کمیت علم دنیا و کیفیت آن بیشتر شد، به نحوی که مقایسه این ارقام با یکدیگر نشان می دهد که کیفیت یا اثرگذاری علم کشور در حال افزایش است. در سال ۱۳۹۶ سهم ایران از کل کمیت علم دنیا به ۱.۹ درصد و سهم ایران از تولید علم برتر دنیا به ۲.۷ درصد رسید.

جدول مقایسه سهم مقالات یک درصد برتر و کمیت تولید علم ایران و دنیا در ۱۰ سال اخیر

در حال حاضر مقبول ترین شاخص برای سنجش میزان اثرگذاری علم تولید شده استنادها هستند، هر چند استنادها شکل های مختلفی دارند، اما در حال حاضر آی.اس.آی همه استنادها را به یک شکل مورد محاسبه قرار می دهد.

 

کسب رتبه نخست رشد تعاملات علمی دنیا توسط ایران در سال ۱۳۹۶

براساس اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی اسکوپوس در بین ۳۰ کشوری که بیشترین کمیت علم دنیا در سال ۱۳۹۶ را تولید کرده اند، جمهوری اسلامی ایران توانسته رتبه نخست رشد تعاملات علمی در سطح بین المللی را کسب کند.

تعاملات علمی ایران در سال ۱۳۹۶ نسبت به ۱۳۹۵ بیش از ۱۲ درصد رشد داشته که بالاترین میزان رشد در بین قدرت های علمی جهان است.

یک پژوهش می تواند حاصل فعالیت یک پژوهشگر یا مشارکت علمی چند پژوهشگر از یک کشور یا بیش از یک کشور باشد. در صورتی که دو یا چند پژوهشگر از کشورهای مختلف بر روی یک پروژه تحقیقاتی مشترک فعالیت کنند آنگاه یک تعامل علمی در سطح بین المللی رخ داده است که غالبا با هدف گسترش مرزهای دانش صورت می پذیرد.

بر اساس استنادات اسکوپوس، در سال ۱۳۹۱ نزدیک به ۱۸ درصد از مقالات ایران با مشارکت بین المللی انجام شده بود. به عبارت دیگر، در این سال ۸۲ درصد پژوهش ها به صورت مستقل و بدون تعامل مستقیم بین المللی به سرانجام رسیده بود.

توسعه تعاملات علمی بین المللی به عنوان یک سیاست، بستر سازی و اقدامات علمی در این زمینه از جمله عوامل مهمی بوده اند که موجب شدند تا سهم پژوهش ها با مشارکت بین الملل در سال  ۱۳۹۲ به قدری بیش از ۱۹ درصد و در طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ به حدود ۲۰ درصد برسند.

در سال ۱۳۹۵ سهم دقیق علم تولید شده با مشارکت بین الملل از کل علم تولید شده کشور ۱۹.۸ درصد بود. در سال ۱۳۹۶ با یک افزایش ۲.۴ درصدی در رشد تعاملات علمی کشور مواجه هستیم. در این سال سهم مقالات با مشارکت بین المللی از کل مقالات کشور از مرز ۲۲ درصد گذشت.

مقایسه رشد سهم مشارکت بین الملل از کل مقالات کشور در سال ۱۳۹۶ در مقایسه با سال ۱۳۹۵ نشان از یک رشد ۱۲ درصد دارد که بالاترین نرخ رشد در بین ۳۰ کشور برتر تولید کننده علم دنیا است.

بعد از جمهوری اسلامی ایران به ترتیب تایوان، لهستان، ترکیه، هند، روسیه، جمهوری چک، مالزی، استرالیا، آفریقای جنوبی، انگلستان، آمریکا، ژاپن، فرانسه، برزیل، ایتالیا، کانادا، کره جنوبی، مکزیک، آلمان، بلژیک، اتریش، سوئیس، هلند، دانمارک، پرتغال، سوئد، نروژ و  اسپانیا بیشترین رشد تعاملات علمی بین المللی را داشته اند.